Oostende (Mijnplein) * 26/9/9

Betreft: Oostende(hoek Mijnplein-Cirkelstraat) : de ingang van de kerk is langs de Cirkelstraat.

Hierbij enkele foto’s van de onlangs bezochte grot in de Kapucijnenkerk.

gr. Bedo

oostende 1

oostende 2

Lourdesgrot in de kerk van de Capucijnen

DE KAPUCIJNEN KERK TE OOSTENDE

De paters Kapucijnen vestigden zich te Oostende in 1615. De kerk die aanvankelijk slechts uit één beuk bestond, werd gebouwd in de jarei 1618-1620. Een tweede beuk werd bijgebouwd in 1643-1644. Van het klooster, waarvan de bouw in 1621 werd aangevat, is niets meer overeind gebleven. De gebouwen, samen met de kloostertuin, bezetten eertijds heel het terrein van de Cirkelstraat en van het Mijnplein. Hier leefden en werkten in de 17e en de 18e eeuw doorgaans 25 kloosterlingen. Door hun predikaties, hun onverschrokken inzet bij de pestepidemieën en hun leven onder de vissersbevolking, waren ze geliefd in het Oostende van Toen. Steeds konden ze rekenen op de sympathie en de geldelijke steun van het stadsbestuur. Door de Franse bezetter werden ze uit hun kerk en klooster gedreven en hun eigendommen werden openbaar verkocht. Ze kwamen niet meer terug.

Ondanks alle wederwaardigheden in de loop van de 19e en de 20e eeuw bleef hun kerk als een kostbaar reliekschrijn bewaard in het hart van de stad Oostende.

Treden we de kerk binnen langs het rechterportaal dan komen we meteen in de hoofdbeuk. We worden getroffen door de aanblik van het eikenhouten hoofdaltaar met vier eiken zuilen, twee aan elke kant, met in het midden het schilderij van de kruisafneming uit 1621, onlangs toegeschreven aan Ghislain Vrclilyck. Links tussen de twee zuilen het beeld van de H. Franciscus van Assisië en rechts het belld vazn de H. Jozef van Leonissa met de galg. Onder de zuilen zien we de prachtig gesculpteerde medaillons waarop de vier kerkvaders van het westen staan afgebeeld: links Augustinus en Hiëronymus; rechts Gregorius 1 en Ambrosius.

Helemaal bovenaan, op de middelste zuilen, vinden we de in eikenhout gesculpteerde beelden van de patroonheiligen van de stad Oostende: Petrus en Paulus.

Het kooraltaar, dat hier na het Tweede Vaticaans concilie werd geplaatst, is gemaakt met een gedeelte van de vroegere communiebank.

Kijken we van hieruit naar de ingang van de kerk dan bemerken we een eenvoudig doksaal. Het orgel dat zich op dat doksaal bevond werd in augustus 1940 door de Duitse bezetter tijdens schietoefeningen beschadigd.

Het wacht nog steeds op restauratie.

Het Lourdesgrotje bevindt zich onder het doksaal.

De kruisweg aan de rechterzijgevel dateert uit 1870. De taferelen werden geschilderd door de Roeselaarse kunstschilder Ferdinand Callebert (1811-1908)

In de tweede beuk is het eikenhouten altar, met twee zuilen langs beide kanten, toegewijd aan onze-Lieve-Vrouw. Het schilderij stelt de tenhemelopeming van Maria voor. Het is een kopie van Murillo, gemaakt door de Poolse schilder Zaleski (Krakau 1796-1877). Onderaan op het schilderij staat een Pools wapenschild met het opschrift “Votum Polonorum 1865” (gelofte van de Polen 1865).

Na 1831 bestond het land Polen als dusdanig niet meer. De landstreek die door de Polen werd bewoond, was in twee delen opgesplitst: het westen Pruisen, het oosten Rusland. De tweede Poolse opstand vond plaats in 1863. Veel Poolse families hadden zich al voordien in andere West-Europese landen gevestigd. Ook in Oostende was er – vooral in de zomermaanden – een belangrijke Poolse kolonie die hier in de Kapucijnenkerk in haar eigen taal de H.Mis kwam vieren. Helemaal bovenaan zien we de H. Franciscus in extase. Hij ontvangt de stigmata van Christus.

In diezelfde beuk is er – ongeveer in het midden van de zijmuur – nog een derde altaar, toegewijd aan de H. Antonius van Padua. Het schilderij boven het altaar is, zoals de meeste schilderijen in deze kerk, van een onbekende meester. Het stelt een tafereel voor uit het legendarische leven van de H.Antonius. Deze toont de heilige hostie. De ruiter knielt niet, maar zijn muilezel daarentegen laat zijn voederbak staan en knielt wel. Dit tafereel legt de nadruk op de aanwezigheid van Christus onder de gedaante van brood.

Op het altaar staat een aangekleed beeld van de H. Antonius met het kindje Jezus op de linkerarm.

Deze voorstelling is een verwijzing naar zijn predikaties tegen de ketters in Zuid-Frankrijk. Hij legde in zijn preken het accent op de menswording van God in Jezus als mens van vlees en bloed. Sommigen verkondigden dat zoiets onmogelijk was. Het altaar is verder nog versierd met twee gesculpteerde beelden in eikenhout: links de H. Bonaventura en rechts de H. Felix met zijn bedelzak.

In deze zijmuur blijft er maar één venster over, voorzien van gebrandschilderd glas met als datum 1869. De overige vensters zijn ontworpen . door de Heer Joost Caen en dateren van 2003. Ze zijn geinspireerd op het `Zonnelied’ van de heilige Franciscus van Assisi. Ze werden vervaardigd in de ateliers van de Heer Peters uit Paderborn in Duitsland.

Rechts van het altaar van sint Antonius staat de eikenhouten preekstoel. Drie zijkanten van de kuip, waaronder de deur, zijn versierd met medaillons. De trap is een latere toevoeging. Oorspronkelijk stond de preekstoel op een andere plaats, vermoedelijk tegen de rechterzijgevel, en werd langs een deur in de achterwand betreden, rechtstreeks vanuit de kloostergang. Op een schilderij links van het altaar worden in medaillons wonderen uitgebeeld die aan de heilige Antonius worden toegeschreven.

Bij het doksaal staat een mooi houten madonnabeeld tegen een gesculpteerde achtergrond.

Onder het doksaal bemerken we verder een prachtig beeld van de gekruisigde Christus.

In de buitengevel, langs het Mijnplein werd een beeld aangebracht van de zittende madonna gemaakt door beeldhouwer Paul Dewispelaere uit Brugge. Het werd ingewijd na de grote restauratiewerken op 29 april 1961.

In de Kapucijnenkerk is wellicht vanaf haar ontstaan de devotie tot Sint-Antonius gestart. In 1698 werd de mis ter ere van deze heilige op dinsdag ingevoerd en deze traditie wordt tot op vandaag voortgezet. Tot ongeveer 1934 was de wijk tussen de Kapucijnenkerk en de kaai de echte visserswijk van Oostende. Wanneer de mannen op zee waren, kwamen de vissersvrouwen er vaak bidden en offeren in de kerk, om bij de H. Antonius het behoud van hun echtgenoten af te smeken. De houten zeilbootjes in vroegere tijden waren zeer kwetsbaar en de bemanning stond machteloos tegenover het woeste geweld van zee. Dat is dan ook de reden waarom er hier verscheidene maquettes van vissersboten en andere vaartuigen te zien zijn.

Raymond Vancraeynest juli 1999

Info: Nicole De Moor Hubert Frère Orbanlaan 185 te Gent Tel.09/2335996.

* Foto’s Bedo