Dag: 29 september 2008

De foto van dit Mariagrotje komt uit het boek ‘Des nains, des jardins: essai sur le kitsch pavillionaire’ (Jouannais, 1999, p.45). 

Als er een klasse op dit grotje moet worden geplakt, zal het ofwel de arbeidersklasse zijn ofwel de stabiele middenklasse. Door haar eenvoud en duidelijkheid zal dit tuinornament veel arbeiders aanspreken. Het grootste gedeelte van de gelovige gemeenschap behoort echter tot de puriteins-ascetische middenklasse. Hoewel Mariagrotjes uit het straatbeeld verdwijnen, lijkt het toch interessant om zo’n grotje tussen de modelfoto’s op te nemen vanuit een nieuwsgierigheid naar de reactie van de respondenten op dit verouderde christelijke symbool in de tuin.

Dient een Mariagrotje tegenwoordig om het geloof te verkondigen of is het uitsluitend voor persoonlijke bezinning bedoeld? Storen de respondenten zich eraan, of vinden ze dat het christelijke geloof een plekje in het straatbeeld verdient?

Geen enkele respondent vindt Mariagrotjes mooi, maar toch krijgt het geen expliciet negatieve reacties. Twee van de acht respondenten plaatsten het wel als laatste in hun rangschikking, maar respondent 4 en 6 plaatsen het dan weer als tweede opvolger van de mooiste tuin. Echt mooi vindt men het grotje dus niet, maar toch staat men er redelijk positief tegenover.

Zo denkt iedereen dat ze welkom zijn bij de eigenaar, die ook sympathiek is. De meeste respondenten denken ook dat hij/zij trots is op het grotje vanwege het kunstige mozaïeken bankje. Respondent 5 is de enige die dat niet bevestigt vanwege een terechte opmerking: er groeit onkruid op het grotje! Zij denkt daardoor dat de eigenaar zijn grotje ooit heeft geplaatst, maar het niet langer de moeite vindt en het toch niet over zijn hart krijgt om het weg te doen. Respondenten 1 en 7 denken daarentegen dat de eigenaar een streng gelovige man/vrouw is en respondenten 3 en 8 geloven niet dat de eigenaars het grotje hebben om hun geloof te verspreiden. Zij denken dat de mensen juist een sociale indruk willen geven en duidelijk willen maken dat ze iedereen welkom heten. Respondent 8 (tuinkabouters) zou het zonder de christelijke connotatie ook gewoon mooi vinden: ‘het Mariabeeldje hoort erbij, he’. Respondent 3 vindt dat zo’n grotje beter vanachter staat als bezinningsplekje, om te kalmeren. Zij schat het beroep van de eigenaar dan ook op een al wat oudere zakenman. De andere respondenten denken daarentegen ofwel aan een (onder)pastoor ofwel aan een arbeider. Zijn/haar loon is altijd gemiddeld tot laag gemiddeld. Een aantal respondenten drukten er ook op dat de eigenaar al een ouder persoon is.

Het economisch kapitaal is dus laag tot gemiddeld en het intellectuele kapitaal kan zowel hoog als laag zijn. Ofwel behoort de eigenaar van modeltuin 6 dus tot de arbeidersklasse ofwel tot de middenklasse. De respondenten die dachten dat de eigenaar een priester was, wezen ook op het gelovige en dus puriteinse karakter. In dat geval denken zij dus aan de stijgende fractie van de middenklasse.

 

De eigenares van dit Mariagrotje is 51 jaar en heeft een vrij hoog intellectueel niveau. Haar maandelijks inkomen is gemiddeld en het culturele niveau is laag tot gemiddeld. Aangezien haar ouders een opmerkelijk lagere opvoeding en beroep hadden, kunnen we stellen dat deze eigenaar tot de stijgende middenklasse behoort. Hoewel ook respondent twee tot die klasse behoort, zijn er toch een aantal opvallende verschillen: het intellectueel niveau van deze respondente is opmerkelijk hoger dan dat van respondente 2. Maar die laatste heeft dan wel weer een hoger economisch kapitaal. Aldus zien we een verschil tussen de economische en de intellectuele fractie van de stijgende middenklassers.

Qua tuinsmaak valt dit verschil des te meer op en is te vergelijken met het verschil tussen de economische en intellectuele afdeling van de burgerij. Respondente 6 kiest immers voor een discretere inrichting dan respondent 2. Ook op het ethische vlak zal respondente 6 een soberder levenshouding aanprijzen. Het Mariakapelletje in de tuin past er dan ook bij. Men wil zich hier niet de stijl van de hogere cultuur aanmeten. Deze tuin is het toppunt van puriteins ascetisme!

Qua preferenties kiest deze eigenares niet voor het gemiddelde stijgende middenstanderstuintje, evenmin als ze dat in haar eigen tuin doet. In de eerste plaats gaat ze immers voor het tuintje van de stabiele middenklasse. Daarna verkiest ze de wilde tuin . Als derde blijft ook zij loyaal aan haar eigen tuin en kiest ze voor het Mariakapelletje, hoewel ze in het interview zei dat ze nooit zelf zo’n grotje zou zetten, maar toch het hart niet had om het weg te doen.

Klassenstrijd in de tuin

Communicatie via (kitsch)objecten in de tuin.  

Isabelle Borremans

Eindverhandeling voorgelegd aan de Faculteit Sociale Wetenschappen,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Communicatiewetenschappen.

Academiejaar: 2002-2003

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. G. DE MEYER
Verslaggever: Prof. Dr. L. VAN POECKE

http://www.ethesis.net/kitchobjecten/kitchobjecten_deel_2.htm