Putte (Peulis) 29/9/8

Als dank voor de behouden terugkomst van alle Peulise soldaten werd op 08 augustus 1920 de Lourdesgrot te Peulis ingehuldigd door de toenmalige pastoor Wendelen. Elke woensdagavond in mei wordt er nog steeds een gebedsviering georganiseerd.

Als dank voor de behouden terugkomst van alle Peulise soldaten werd op 08 augustus 1920 de Lourdesgrot te Peulis ingehuldigd door de toenmalige pastoor Wendelen. Elke woensdagavond in mei wordt er nog steeds een gebedsviering georganiseerd. Het kleine meisje rechts aan de grot is Maria Van Camp (geboren op 16 september 1916), ze was de dochter van Alfons Van Camp en Josephina Van Winghe uit de Groenstraat. De foto werd genomen door haar aangetrouwde oom Henri Daelemans. Hij woonde te Brussel en was gehuwd met Melanie Van Camp. Hij heeft heel veel foto’s van Peulis genomen. Zo ook die van de molen. Hij bezorgde menig Peulenaar een foto voor een paspoort.

Plaats: Putte – PEULIS

Straat: GROENSTRAAT; SLAMEUTERSTRAAT (Kapelleberg)

Datering: rond 1920

Vervaardiger: Henri Daelemans

http://www.beeldbankmechelen.be/index.php?option=

com_memorix&topid=8&collection_id=13&data_id=14&photo_id=11131

* werner.vdveken@telenet.be

*

Beste,

Recent fotomateriaal over de grot te Peulis (bij het plaatsen van een nieuw Bernadettebeeld).

Ik kan u een informatiefolder bezorgen over de geschiedenis van de grot in Peulis. Dit kan ik digitaal doorsturen.
Ook van enkele kleinere Lourdesgrotten in onze gemeente kan ik nog foto’s doormailen.

Kan u mij een mail sturen, dan stuur ik dit door.

Met vriendelijke groeten.

Robby Goovaerts
Cultuurbeleidscoördinator gemeente Putte cultuurdienst@putte.be

Een beknopte geschiedenis.

Uitgave: Tarchief Peulis

Open monumentendag 2006

De huidige Lourdesgrot van Peulis heeft reeds een lange voorgeschiedenis.  In grote lijnen vinden we enkele scharniermomenten terug in deze geschiedenis, met name het lazerijhuisje, de stenen kapel, de strooien schuur, het boomkapelletje en tot slot de huidige Lourdesgrot.

De lazerij (melaatsenhuisje).

Onder de Spaanse bezetting van onze streken in de 16^de en 17^de eeuw teisterde de melaatsheid ook O.L.V.-Waver.  De mensen die er door besmet werden, moesten afgezonderd worden in een lazerijhuis ver van het dorp.  Daar stierven ze dan in de grootste ellende. Er zijn nog namen bekend van slachtoffers met de beschrijving van de ziekte en hun levenseinde. In 1571 werd Franciscus Bode besmet door vrouwen die leproos waren. Zijn hele lichaam was besmet zodat de wormen uit zijn hoofd kropen.  Dat verspreidde zo’n geweldige stank dat men hem met een kar naar de lazerij voerde en daar op miserabele wijze stierf.

Een andere vreselijk ziekte was de pest.  In 1577 stierf Johannes Verlijnt aan de pest en vele mensen vielen als slachtoffer van dysenterie of rode loop.  Rondtrekkende legers brachten deze ziekte mee.

Rond 1610 was de lazerij in Waver vervallen en richtte men een lazerijhuisje op dicht bij Peulis op de plaats waar nu de grot staat.  De muren werden gevlochten met takken en geplekt met leem, geplaatst tussen een houten gebinte.  Het dak dekte men met stro en enkele fruitbomen stonden er rond.

Toen de melaatsheid niet meer voorkwam verviel de lazerij met haar huisje stilaan.  Vrome handen  richtten er een stenen kapelletje op. Eertijds vermeden en geschuwd werd deze plaats een lieflijk Maria oord tussen groen en bomen.

Het verhaal van de melaatse Gilles  Leyns

In deze periode doet Gilles Leyns een beroep op zijn geboortedorp Waver. Hij woont sinds 1599 in Beringen en is er melaats geworden. In die tijd voorziet de wet dat het geboortedorp verplicht is een melaatse, of andere zieke, terug op te vangen en te onderhouden.

Waver is op dat moment zeer slecht bij kas. Ze paaien daarom de sukkelaar door een aalmoes van 10 gulden per jaar aan hem over te maken. Doch Gilles blijft aandringen en uiteindelijk is de gemeente genoodzaakt om voor hem een nieuwe lazerij te bouwen. Men gaat op zoek naar een locatie ergens op een uithoek van de gemeente en komt zo op de plaats waar nu de Lourdesgrot staat. Het is er afgelegen, van Peulis is er op dat moment immers nog geen sprake.

De grondvesten en de schouw van het huisje metst men in steen. Op de grondvesten komt een houten geraamte. Hiertussen worden de muren met takken gevlochten en daarna met leem beplakt. Het dak wordt gedekt met stro. Rondom het huisje plant men wat fruitbomen.

In mei 1614 is de lazerij eindelijk klaar en wordt Gilles met zijn familie overgebracht naar zijn nieuwe thuis. Onderweg worden in elk dorp de klokken geluid om de bevolking te waarschuwen. Men moet deuren en vensters sluiten en binnen blijven.

Wanneer Gilles overlijdt, weten we niet. Wel koopt men voor hem in september 1616 nog  “ … eenen hoet, een paer ondercousen ende een paer schoenen …”.

Zijn dochter overlijdt reeds 5 maanden na hun aankomst.

Voermanshoek noord.

Baron de Liedekerke, kolonel van een cavalerieregiment, woonde te Brussel en was eigenaar van de versterkte hoeve “ de Voermanshoeve” (nu huis Maltir in de Slameuterstraat).  Daarbij hoorden de gronden aan weerszijden van de Slameuterstraat tot aan de Groenstraat, de Noord – en Zuid voermanshoek genaamd.  De baron schonk 2 roeden (+/- 3 are) grond van de noord voermanshoek aan de pastoor van Waver.  Hij deed graag groot en sprak in gebrekkig Frans i.p.v. in het Vlaams. Hij bevestigde dan ook zijn schenking in een pompeuze brief in potsierlijk soldaten Frans.

« Nous baron de Liedekerke et de Wavre saint Marije vicomt de bailleule, Colonele d’un regiman de cavalerije au servis de sa Majesté.

Avons donné et fai présent a touiour, come Nous faisons par set a Nostre eglise, d’un tairainde deux verges, tous autours d’une chapelle de Nostre Dame, située sur le Voermasnjouck, ainci que pouvoir di planter des arbres et di couper dais aujourdhui seus qui cy sont et sela Nous avions le faisons, en consideration dune espese de diferent que Nous avions eux ainci que le sieur fransois cornille pasteur fr Nostre barnie de Wavre saint Marije qui par abus avai fai couper une arbre sur la plase de Nostre taire et seignorije et apres avoir esté condamné par son doijen a Maline, … »

We weten niet hoelang die plaats eigendom van de kerk van Waver gebleven is.  Deze omgeving  stond geruime tijd gekend als “Kapellenberg”.

Onder de Franse revolutie.

Vanaf 1796 zette het Franse beheer de vervolging tegen de godsdienst verder in.  De geestelijkheid moest zich onderwerpen en gehoorzamen aan de onfeilbaarheid en het wijs beleid van de revolutionairen. Zij moest o.a. een eed van haat tegen het koninkrijk afleggen en getrouwheid aan de nieuwe regering zweren.  De meeste priesters weigerden de eed af te leggen , zoals ook pastoor Van Keer uit Waver.

Vanaf 25 oktober 1797 moesten de onbeëdigde priesters onderduiken en de kerken werden gesloten. De pastoor bleef toch bij zijn parochianen, verkleed als knecht, boer of smid.

Op de plaats waar het stenen kapelletje stond waar zovele mensen bij het Maria beeld hulp en troost kwamen zoeken tegen de plagen van ziekte, hongersnood, oorlog en verwoesting, richtte men nu een strooien schuurtje op. Volgens de mondelinge overlevering zou de pastoor van Waver daar in ’t geheim ’s nachts de mis hebben opgedragen.

Het strooien schuurtje werd door de Franse soldaten vernield.  Later hebben vrome Maria vereerders er een klein kapelletje met een Maria beeldje opgehangen aan een boom. De naam “Kapellenberg” bleef behouden.

De grot.

Na de eerste wereldoorlog in 1920 liet pastoor Wendelen van Peulis er een Lourdesgrot oprichten uit dankbaarheid aan Onze Lieve Vrouw, omdat alle soldaten van Peulis veilig uit de oorlog konden terugkeren.

Lijst onzer soldaten

Corneel Aertgeerts                            Lodewijk Scheers

Alfons Cornelis                                  Denis Serneels

Frans De Laet                                   Frans Van Asbroeck

Alfons Dockx                                     Jules Van Asbroeck

Leopold Dockx                                  Alfons Van Bosstraeten

Ferdinand Frederickx                       Alfons Van Camp

Florent Goovaerts                             Frans Van Camp

Aloïs Hellemans                                 Edward Van Dessel

Constant Hellemans                          Alfons Van Loo

Alfons Hendrickx                               Denis Van Loo

Petrus Hendrickx                               Lodewijk Van Winghe

Jan Heremans                                    Philemon Verreth

Lodewijk Keuleers                             Victor Verreth

Emiel Lambrechts                    &nbs
p;         Alfons Vertommen

Aloïs Op de Beeck                              Frans Vertommen

Frans Op de Beeck                            Victor Vertommen

Emiel Portael                                     Ferdinand Frederickx

Jan Baptist Portael                            Victor Vertommen

Jozef Portael

De grot werd gebouwd met afbraakmateriaal van de schuur, die als schaapskooi gediend had voor de Blauwkuiphoeve (hoeve van Jef Portael).

De bouw werd aangenomen door Alfons Janssen en Michel Ghysels uit Westmeerbeek. Hieraan hielpen Alfons Van Camp, Louis Van Camp en Dries Bosch.  Er werden met bakstenen blokken gemetseld die het uitzicht van rotsblokken hadden, waarmee de grot van Lourdes werd nagebouwd.

De buurtbewoners Karel Portael, Alfons Van Camp en Dries Bosch hebben er struiken en bomen rond geplant en onderhielden de grot.

“Menneke Pot”, de vrouw van Jef Portael, verzorgde in de meimaand het rozenhoedje.  Later onderhouden Frans en Marcel Van Camp en de kinderen en kleinkinderen van de buurt de grot.

Voor de inwijding van de grot maakte de pastoor een passend lied waarin de grot en de geschiedenis van de Kapelleberg zijn vervat.  Dit lied leerden de kinderen op school en de Peulenaars deden hetzelfde bij de verenigingen.

Aan Onze Lieve Vrouw van Peulis

Toen Peulis nog geen Peulis was,

toen Franse Jacobijnen hier zwoeren

dat het priesterras

als onkruid moest verdwijnen,

toen stond hier eenzaam als een schuur,

een strooikapel te treuren,

doch veilig, tot een beter uur,

kon daar de mis gebeuren.

Eens toch kwam ’t Franse rooversrot,

de schuurkapel vernielen;

doch men herdacht waar men voor God,

in groten nood kwam knielen.

Toen steeg weldra Maria’s beeld

door boomgewas omgeven

en troost werd hier steeds uitgedeeld,

met zaligen moederzegen.

En andere rovers kwamen hier,

de vuige Duitse horden,

en Peulis kon niet hopen schier

dat ’t zou beveiligd worden.

Doch mocht zijn flink soldatental

voltallig wederkeren 

en ieder zag hier overal

de welstand nog vermeren.

Bewandelen wij door haar geleid

Gods liefdeswegen mede,

U werd, o maagd deze grot gewijd

aanhoor ons stille bede.

Refrein:

Maria gaf aan ’t Franse volk

na zoveel kwaad veel zegen,

en werd te Lourdes Gods tolk

van Gods liefdeswegen.

Ook vandaag worden er in de Maria maand kaarsen ontstoken en wordt er elke woensdag een rozenhoedje gebeden en Maria liederen gezongen. Maar ook de rest van het jaar komen er mensen bidden en kaarsen branden. Ter gelegenheid van de Open monumentendag wil Tarchief de grot opnieuw in belangstelling zetten.  Er werd daarom ook door Amelia Willems een nieuw Bernadette beeld gemaakt.  Hiervoor kon ze beroep doen op een model van  een Bernadettebeeld, dat ter beschikking werd gesteld door Marieke Geerts uit Putte.

<!– [if !mso]><! st1:*{behavior:url(#ieooui) } –>

Het Maria beeld, dat vorig jaar door het Putse gemeentebestuur werd hersteld, kreeg onlangs nog een opfrisbeurt door Amelia Willems en Marcel Van Craen.

Samenstelling:

Marcel Van Craen, Bert Christianen, Carl Hens en Robby Goovaerts van Tarchief Peulis.

Gebruikte bronnen:

Peulis, uitgave Landelijke Gilde;

O.L.V.- Waver, uitgave van Jozef Van Rompaey.

Met dank aan:

–         Gemeentebestuur van Putte

–         Parochie Sint-Jozef Peulis

–         Sint-Jozefkoor Peulis

–         Amelia Willems

Voor de integrale folder:

http://www.box.net/shared/p3gepltkr0

Met vriendelijke groeten,

Robby Goovaerts

cultuurbeleidscoördinator gemeente Putte Alice Nahonstraat 42580 Putte

tel.: 015 22 92 00 fax.: 015 76 78 99 e-mail: robby.goovaerts@putte.be www.putte.be